وقتی به پزشک چشم یا اپتومتریست مراجعه می‌کنید، ممکن است با اصطلاحات تخصصی زیادی در حوزه چشم‌پزشکی روبه‌رو شوید که می‌توانند کمی‌گیج‌کننده باشند. تصور کنید نزد چشم پزشک هستید و او از کلماتی مانند “میوپی”، “هیپروپی”، “آستیگماتیسم” یا “پرزبیوپیا” استفاده می‌کند. شاید در ابتدا این واژه‌ها برایتان ناآشنا به نظر برسند، اما با توضیحات کوتاه، به‌راحتی می‌توانید مفهومشان را درک کنید. این‌ها تنها چند نمونه از اصطلاحات معمول در چشم‌پزشکی هستند. در ادامه با اصطلاحات چشم‌پزشکی آشنا می‌شوید و پس از مطالعه این مطلب، می‌توانید به‌راحتی در زمینه اصطلاحات چشم پزشکیبه یک فرد آگاه تبدیل شوید .
رایج ترین اصطلاحات چشم پزشکی
آمتروپی اصطلاحی عمومی‌در چشم‌پزشکی است که به انواع نقص‌های انکساری مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم اشاره دارد.
نزدیک‌بینی یا میوپی به وضعیتی گفته می‌شود که فرد نمی‌تواند اشیاء دور را به وضوح ببیند و آن‌ها را تار مشاهده می‌کند.
دوربینی یا هیپروپی وضعیتی است که در آن اشیاء نزدیک به درستی دیده نمی‌شوند و افراد اشیاء نزدیک را مات می‌بینند.
Astigmatism
آستیگماتیسم یکی از عیوب انکساری چشم است که موجب می‌شود تصاویر به‌صورت تار یا کج دیده شوند و وضوح کافی نداشته باشند.پیرچشمی‌یا پرزبیوپیا، مشکلی است که با افزایش سن بروز می‌کند و توانایی فرد برای تمرکز بر اجسام نزدیک کاهش می‌یابد.تنبلی چشم یا آمبلیوپیا، نوعی اختلال بینایی است که بدون علت مشخصی موجب کاهش دید می‌شود. این عارضه که اغلب در کودکی رخ می‌دهد، معمولاً با انحراف چشم یا استرابیسم همراه است و می‌توان آن را با عینک طبی یا روش‌های درمانی دیگر بهبود بخشید.
Aberration
اَبِرِیشن یا انحراف نوری به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن پرتوهای نور هنگام عبور از چشم به‌درستی متمرکز نمی‌شوند. این پدیده می‌تواند باعث ایجاد تصاویری تار یا غیرشفاف شود. اگر چشم را به یک دوربین تشبیه کنیم، در یک دوربین ایده‌آل، نور به شکلی دقیق روی سنسور متمرکز می‌شود تا تصویری واضح ایجاد کند. اما در شرایطی که ابریشن رخ می‌دهد، این پرتوها به‌جای تمرکز در یک نقطه مشخص، پراکندگی پیدا می‌کنند و نتیجه آن دیدی کج و معوج یا تار است.
Antireflective coating
پوشش ضدانعکاس بر سطح داخلی یا خارجی لنز عینک اعمال می‌شود تا بازتاب‌های نوری را کاهش داده و از اذیت شدن چشم‌ها بر اثر تابش خیره‌کننده جلوگیری کند.
ARMD
ARMD یا دژنراسیون ماکولا وابسته به سن، به تخریب و از دست رفتن گیرنده‌های نوری در ناحیه ماکولا شبکیه اشاره دارد که باعث کاهش دید مرکزی می‌شود و در مراحل پیشرفته می‌تواند به نابینایی منجر شود.
Cataract
آب مروارید یا کترکت یکی از بیماری‌های چشم است که طی آن عدسی چشم به مرور زمان کدر می‌شود و این مسئله می‌تواند به کاهش یا حتی از دست رفتن بینایی منجر شود. خوشبختانه، این عارضه با انجام جراحی قابل درمان است.
Dry eye
خشکی چشم یک عارضه رایج است که هنگامی‌رخ می‌دهد که چشم‌ها به میزان کافی اشک تولید نمی‌کنند تا رطوبت لازم را حفظ کنند.
Flap
در جراحی لیزیک، فلپ قرنیه که شامل لایه‌های بیرونی قرنیه مانند اپیتلیوم، غشای بومن و بخشی از استروما است، به‌دقت برداشته می‌شود. جراح با کمک لیزر، برشی ظریف روی قرنیه ایجاد کرده و فلپ را به آرامی‌بلند می‌کند تا به بافت‌های زیرین دسترسی پیدا کند. پس از اصلاحات لیزری، فلپ به جای خود بازگردانده می‌شود و فرایند بهبودی به‌طور طبیعی انجام می‌گیرد.
Axis
تصور کنید لنز شما همچون یک کره شیشه‌ای است. محور اپتیکی، خط مستقیمی‌است که از مرکز این کره عبور می‌کند و نقش مهمی‌در نحوه شکست نور و ایجاد تصویر دارد. در چشم‌پزشکی، واژه Axis به معنای محور به کار می‌رود و به خطی اشاره دارد که برای فهم بهتر کارکرد لنز یا چشم استفاده می‌شود. اپتومتریست‌ها با استفاده از این محور، قدرت لنز و جهت مناسب آن را تعیین می‌کنند تا دید واضح و دقیقی برای شما فراهم شود.
BCVA
اگر چشمانتان کمی‌ضعیف باشد، با استفاده از عینک یا لنز می‌توانید بهتر ببینید. این اصطلاح به بهترین وضوح بینایی اشاره دارد که فرد با کمک عینک یا لنزهای تماسی به آن دست می‌یابد. اندازه‌گیری این بینایی معمولاً با استفاده از نمودار چشمی، مانند نمودار اسنلن، انجام می‌شود.
UCVA ( حدت بینایی اصلاح نشده )
تصور کنید از دور به تابلو اعلانات نگاه می‌کنید. اگر بدون عینک بتوانید حروف روی تابلو را بخوانید، یعنی UCVA شما مطلوب است. اما اگر حروف تار به نظر برسند و نتوانید به خوبی تشخیص دهید، UCVA شما پایین است.
UCVA در واقع به وضوح دید بدون استفاده از وسایل کمکی مانند عینک یا لنز اشاره دارد و میزان دید چشم‌ها بدون تصحیح را نشان می‌دهد.
Visual acuity ( حدت بینایی )
وضوح بینایی در چشم‌پزشکی به معنای توانایی دیدن اشیاء به‌صورت شفاف و دقیق است. برای مثال، اگر بتوانید نوشته‌های کوچک روی یک تابلو را از فاصله دور بخوانید، نشان‌دهنده وضوح بالای بینایی شماست.
Diopter
دیوپتر یکی از اصطلاحات مهم در چشم‌پزشکی است که برای سنجش قدرت عدسی‌های عینک یا لنزهای تماسی به کار می‌رود. دیوپتر نشانگر میزان توانایی یک عدسی در خم کردن نور و وضوح تصویر است.
دیوپتر منفی (-) بیانگر نزدیک‌بینی است که افراد نیاز به عدسی‌های مقعر دارند تا نور را کمی‌از هم باز کنند.
دیوپتر مثبت (+) نشان‌دهنده دوربینی است و افراد به عدسی‌های محدب نیاز دارند تا نور را به هم نزدیک کنند. مثلاً، اگر عینک شما دارای 3- دیوپتر باشد، به معنای نزدیک‌بینی شماست و برای دیدن واضح اشیاء دور، به عدسی‌هایی با قدرت 3 دیوپتر نیاز دارید.
خواندن نسخه چشم‌پزشکی
نسخه عینک یک سند پزشکی است که اطلاعات دقیقی درباره وضعیت بینایی و ویژگی‌های لنز تجویزی فرد ارائه می‌دهد. آگاهی از نحوه خواندن این نسخه به شما کمک می‌کند تا عینک مناسبی انتخاب کرده و به درستی از آن استفاده کنید. شاید برایتان سوال باشد که "چگونه نسخه عینک خود را بخوانم؟" نسخه عینک شامل حروف و اعدادی است که قدرت و نوع لنز مورد نیاز را مشخص می‌کند. اگر از لنز و عینک به طور همزمان استفاده می‌کنید، ممکن است دو نسخه متفاوت داشته باشید.
برای درک بهتر، باید بدانید که نسخه عینک شامل اعدادی است که به طور مجزا برای چشم راست ( R ) و چشم چپ ( L ) نوشته شده‌اند. تغییرات این اعداد معمولاً با واحد 0.25 دیوپتر انجام می‌شود و نشان‌دهنده قدرت لنز برای اصلاح عیوب انکساری است. یادگیری نحوه خواندن این اعداد می‌تواند در انتخاب دقیق‌تر لنز یا عینک مؤثر باشد.